Henryk Goldszmit - zdjęcie z lat szkolnych.
Janusz Korczak (Henryk Goldszmit) był pedagogiem absolutnym. Swojemu powołaniu poświęcił wszystko, a wierność wyznawanym zasadom przypłacił życiem, idąc dobrowolnie na śmierć z powierzonymi sobie dziećmi. Wychowany na styku dwóch kultur jest jedną z najpiękniejszych postaci polskiej i żydowskiej historii.
Urodził się 22 lipca 1878 roku w Warszawie, w rodzinie adwokata żydowskiego pochodzenia Józefa Goldszmita. Młody Henryk wybrał karierę lekarską. Ukończył studia medyczne na Uniwersytecie Cesarskim w Warszawie. Zaliczył podczas nich praktykę w Szwajcarii, gdzie zapoznał się z działalnością uznanego wówczas pedagoga Johanna Pestalozziego. Szczególnie zainteresował się dziecięcymi szkołami i szpitalami, oraz bezpłatnymi czytelniami dla dzieci i młodzieży. Jako lekarz wojskowy wziął udział w wojnie rosyjsko – japońskiej (1905 r), po której został awansowany na majora rosyjskiej armii. Po wojnie, w 1907 roku odbył kolejną praktykę w berlińskich klinikach dziecięcych. Po powrocie do 1912 roku pracował w Warszawie jako pediatra. Ubogich pacjentów leczył za darmo. Od bogatych rodzin pobierał wysokie honoraria. W tamtym czasie postanowił też, że nigdy nie założy rodziny. Chciał bez reszty poświęcić się swoim małym pacjentom. Trzeba tutaj zaznaczyć, że w ogóle nie akceptował znaczenia, jakie w polskiej i żydowskiej kulturze miała tradycyjna rodzina. Z drugiej strony był w tym poglądzie mocno niekonsekwentny, przyjmując w późniejszych latach wobec swoich wychowanków de facto rolę pełnego poświęcenia ojca.
W 1912 roku warszawskie Towarzystwo Pomocy dla Sierot ukończyło budowę Domu Sierot przy ul. Krochmalnej 92. Pierwszym dyrektorem tej placówki został Henryk Goldszmit. Naczelną wychowawczynią była Stefania Wilczyńska. Pierwszym wychowankami było 85 żydowskich dzieci.
I Wojnę Światową doktor Henryk Goldszmit rozpoczął jako młodszy ordynator dywizyjnego szpitala na froncie ukraińskim. Pracował następnie w przytułkach dla ukraińskich sierot oraz dla polskiego domu wychowawczego dla chłopców w Kijowie (prowadzonego przez Marynę Rogowską – Falską). Do Warszawy powrócił w 1918 roku, podejmując pracę w różnych szpitalach, a od 1919 roku ponownie w Domu Sierot (kierowanym do tej pory przez Stefanię Wilczyńską).
Początkiem działalności literackiej i publicystycznej był o publikowanie w warszawskich czasopismach różnych humoresek (krótkich opowiadań o żartobliwej treści). W konkursie na sztukę teatralną, ogłoszonym w 1898 roku przez Kurier Warszawski wystawił dramat „Którędy?”. Po lekturze powieści Józefa Kraszewskiego „Historia o Janaszu Korczaku i pięknej miecznikównie” Henryk przybrał literacki pseudonim Janasz Korczak. Błąd drukarni sprawił, że przeszedł do historii jako Janusz Korczak. W latach 1900-1906 współpracował z tygodnikiem satyrycznym „Kolce” oraz tygodnikiem społeczno – politycznym „Głos”. W styczniu 1904 roku rozpoczął w tym ostatnim publikowanie w odcinkach swojej powieści „Dziecko Salonu” (wydanej pod pseudonimem Hen – Ryk). Jego publicystyka dotyczyła rozległego spektrum tematów społecznych, obyczajowych i wychowawczych (zwłaszcza w kontekście pedagogiki dziecięcej). Był również tłumaczem kilkunastu powieści dla dzieci. W 1926 roku założył pismo dla dzieci Mały Przegląd (wydawane jako dodatek do Przeglądu), które redagował przez następne 4 lata. W tamtym czasie ów periodyk był wydawnictwem wręcz unikatowym.
Wraz z działalnością publicystyczną Henryk Goldszmit mocno angażował się w sprawy społeczne. W 1899 roku został przez władze carskie aresztowany za pracę w czytelniach Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności. W 1916 roku wszedł również w skład ścisłego kierownictwa Haszomer Hacair – żydowskiej organizacji skautowej.
Urodził się 22 lipca 1878 roku w Warszawie, w rodzinie adwokata żydowskiego pochodzenia Józefa Goldszmita. Młody Henryk wybrał karierę lekarską. Ukończył studia medyczne na Uniwersytecie Cesarskim w Warszawie. Zaliczył podczas nich praktykę w Szwajcarii, gdzie zapoznał się z działalnością uznanego wówczas pedagoga Johanna Pestalozziego. Szczególnie zainteresował się dziecięcymi szkołami i szpitalami, oraz bezpłatnymi czytelniami dla dzieci i młodzieży. Jako lekarz wojskowy wziął udział w wojnie rosyjsko – japońskiej (1905 r), po której został awansowany na majora rosyjskiej armii. Po wojnie, w 1907 roku odbył kolejną praktykę w berlińskich klinikach dziecięcych. Po powrocie do 1912 roku pracował w Warszawie jako pediatra. Ubogich pacjentów leczył za darmo. Od bogatych rodzin pobierał wysokie honoraria. W tamtym czasie postanowił też, że nigdy nie założy rodziny. Chciał bez reszty poświęcić się swoim małym pacjentom. Trzeba tutaj zaznaczyć, że w ogóle nie akceptował znaczenia, jakie w polskiej i żydowskiej kulturze miała tradycyjna rodzina. Z drugiej strony był w tym poglądzie mocno niekonsekwentny, przyjmując w późniejszych latach wobec swoich wychowanków de facto rolę pełnego poświęcenia ojca.
W 1912 roku warszawskie Towarzystwo Pomocy dla Sierot ukończyło budowę Domu Sierot przy ul. Krochmalnej 92. Pierwszym dyrektorem tej placówki został Henryk Goldszmit. Naczelną wychowawczynią była Stefania Wilczyńska. Pierwszym wychowankami było 85 żydowskich dzieci.
I Wojnę Światową doktor Henryk Goldszmit rozpoczął jako młodszy ordynator dywizyjnego szpitala na froncie ukraińskim. Pracował następnie w przytułkach dla ukraińskich sierot oraz dla polskiego domu wychowawczego dla chłopców w Kijowie (prowadzonego przez Marynę Rogowską – Falską). Do Warszawy powrócił w 1918 roku, podejmując pracę w różnych szpitalach, a od 1919 roku ponownie w Domu Sierot (kierowanym do tej pory przez Stefanię Wilczyńską).
Początkiem działalności literackiej i publicystycznej był o publikowanie w warszawskich czasopismach różnych humoresek (krótkich opowiadań o żartobliwej treści). W konkursie na sztukę teatralną, ogłoszonym w 1898 roku przez Kurier Warszawski wystawił dramat „Którędy?”. Po lekturze powieści Józefa Kraszewskiego „Historia o Janaszu Korczaku i pięknej miecznikównie” Henryk przybrał literacki pseudonim Janasz Korczak. Błąd drukarni sprawił, że przeszedł do historii jako Janusz Korczak. W latach 1900-1906 współpracował z tygodnikiem satyrycznym „Kolce” oraz tygodnikiem społeczno – politycznym „Głos”. W styczniu 1904 roku rozpoczął w tym ostatnim publikowanie w odcinkach swojej powieści „Dziecko Salonu” (wydanej pod pseudonimem Hen – Ryk). Jego publicystyka dotyczyła rozległego spektrum tematów społecznych, obyczajowych i wychowawczych (zwłaszcza w kontekście pedagogiki dziecięcej). Był również tłumaczem kilkunastu powieści dla dzieci. W 1926 roku założył pismo dla dzieci Mały Przegląd (wydawane jako dodatek do Przeglądu), które redagował przez następne 4 lata. W tamtym czasie ów periodyk był wydawnictwem wręcz unikatowym.
Wraz z działalnością publicystyczną Henryk Goldszmit mocno angażował się w sprawy społeczne. W 1899 roku został przez władze carskie aresztowany za pracę w czytelniach Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności. W 1916 roku wszedł również w skład ścisłego kierownictwa Haszomer Hacair – żydowskiej organizacji skautowej.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz