Z Hitlerem na Moskwę? (cz. I)

  Wrak niemieckiego czołgu Pz- I zniszczonego przez Polaków

(wrzesień 1939 r.).

Heavy Metal 1939

Przy każdej kolejnej rocznicy wybuchu II wojny światowej wraca dyskusja o potencjalnych scenariuszach uniknięcia tamtej tragedii. Szczególnie nagłaśniana jest ostatnio teoria zakładająca, że mogliśmy zawrzeć sojusz z Hitlerem i razem z nim pomaszerować na Moskwę. Przyjrzyjmy się więc, na ile jest to pogląd uzasadniony. Zacznijmy od aspektów czysto militarnych. Jak wyglądałby niemiecko – polski atak na związek radziecki?

W 1939 roku byłby raczej niemożliwy. Wehrmacht nie był jeszcze gotów do walki z takim przeciwnikiem, jakim była Armia Czerwona. Niemcy nie ukończyli jeszcze organizacji własnych sił pancerno – motorowych (będących wszak główną siłą ofensywną każdej armii). Łatwo tutaj zauważyć różną strukturę ich dywizji „szybkich” w czasie ataku na Polskę. Dopiero szukali właściwej formuły, której dopracowali się w kilku kampaniach poprzedzających uderzenie na ZSRR. Niemieckie oddziały pancerne były też zbyt słabe technicznie. W chwili ataku na Polskę większość w arsenale Panzerwaffe stanowiły czołgi lekkie Pz-I (1445) i Pz-II (1223). Były słabo opancerzone i uzbrojone – „jedynka” w 2 karabiny maszynowe, a ”dwójka” w działko 20 mm i karabin maszynowy. O ile Pz-II w sprzyjających warunkach mógł z bliskiej odległości walczyć z lekkimi pojazdami pancernymi przeciwnika, to Pz-I nadawał się w zasadzie tylko do rozpoznania. Oba czołgi  były nieprzydatne do ataku na fortyfikacje (co we wrześniu 1939 r. pokazał np. szturm polskich umocnień pod Mławą) i do walk na terenach zurbanizowanych. Znacznie lepsze właściwości bojowe prezentował posiadany w niewielkiej jeszcze ilości czołg Pz-III oraz około 300 czołgów czeskich produkcji Lt-35 i Lt-38.  Najmocniejszą pozycją w arsenale niemieckich pancerniaków był Pz-IV (211 użyto we wrześniu 1939 r. przeciwko Polsce). Podsumowując – Niemcy dysponowali ok. 500 czołgami, które możemy uznać za przydatne w realiach wojny z ZSRR. Dodajmy do tego ok. 100 polskich 7-TP. Razem – ok. 600 maszyn. Co po drugiej stronie? 

 

Polski czołg lekki 7-TP.

 

Sowieckie czołgi lekkie T-26 różnych wersji. 

Podstawowym czołgiem radzieckich oddziałów pancernych w 1939 roku był czołg lekki T-26. Uzbrojeniem (działko 45 mm i karabin maszynowy) przewyższał zdecydowaną większość czołgów niemieckich i polskich. Co najmniej dorównywał im opancerzeniem. Po odliczeniu wersji dwuwieżowej oraz wariantów specjalistycznych możemy uznać, że Sowieci mogliby rzucić do walki z Polską i Niemcami ok. 6.500 tych czołgów. Jak łatwo policzyć  liczebnie przewyższałoby to koalicję  – niemiecko – polską ponad dwa razy. Jeśli uwzględnimy kryteria jakościowe to stosunek ten zmienia się na ok. 11:1 na korzyść Armii Czerwonej. To jednak nie koniec. Radzieccy pancerniacy dysponowali również czołgami szybkimi BT-5 i BT-7 (uzbrojenie i opancerzenie takie samo jak T-26, znacznie większa szybkość i zwrotność). W sumie było to ok. 7 tysięcy maszyn zdolnych do walki. 

 

Sowiecki czołg szybki (kołowo - gąsienicowy) BT-7 

(wrzesień 1939 r.).

Dla pełnego obrazu możemy jeszcze dorzucić ok. 500 czołgów średnich T-28 (uzbrojonych w armatę 76 mm), prawie 1400 ciężkich samochód pancernych typu BA-10 (uzbrojeniem i opancerzeniem zdecydowanie przewyższały lekkie czołgi przeciwnika), oraz ponad 2600 czołgów rozpoznawczych typu T-37.  Podsumowując – Armia Czerwona mogła wystawić ok. 500 czołgów średnich, 13500 lekkich, 2600 rozpoznawczych i 1400 ciężkich samochodów pancernych. Razem daje to przeszło 18100 wozów bojowych (największy arsenał pancerny na świecie), w większości lepiej uzbrojonych i co najmniej tak samo opancerzonych jak maszyny koalicji niemiecko - polskiej. Możemy uznać, że Berlin i Warszawa wystawiłyby razem ok. 4000 wozów bojowych, z czego co najwyżej 500 zdolnych do ofensywnej walki z siłami pancernymi przeciwnika. Wynika z tego, że Sowieci przeważaliby liczebnie w stosunku 4,5:1, a jakościowo ponad 20:1 jednego. Oddziały polskie i niemieckie z pewnością przewyższałyby przeciwnika wyszkoleniem, morale i organizacją. Jednak wobec miażdżącej przewagi liczebnej i jakościowej sowieckich wojsk pancernych trudno ich szanse w ewentualnym starciu uznać za wysokie. Oczywiście na ewentualny wynik miałyby mocny wpływ także inne czynniki, ale o tym w następnych odcinkach.  


---------------------------------------
Bibliografia:
1. Czerwony Blietzkrieg, Janusz Magnuski, Maksym Kołomijec, Pelta, Warszawa 1994.
2. T-26 Tiażełaja siudba legkowo tanka, Maksym Kołomije, Eksmo, Moskwa 2007.
3. Liegkije tanki BT, Maksym Kołomijec, Eksmo, Moskwa 2007.
4. Liegkije tanki wtoroj mirowoj, Michaił Boriatiański, Eksmo, Moskwa 2007.